Dosya Yaratmak ve Yazı Eklemek

Bunun için Server.CreateObject("Scripting.FileSystemObject") objesi kullanırız:

Aşağıdaki kodda fs ve fsname adlı değişkenler "dim" ile tanımlandı, sonra obje yaratıldı ve bu objenin bir özelliği olan CreateTextFile( dosya ) ile dosya oluşturuldu ve içerisine .WriteLineözelliği ile "Merhaba Dünya!" yazıldı ve dosya ".Close" özelliği ile kapatıldı.

<%
   dim fs,fname

   set fs=Server.CreateObject("Scripting.FileSystemObject")
   set fname=fs.CreateTextFile("c:\Inetpub\wwwroot\test.txt",true)

   fname.WriteLine("Merhaba Dünya!")
   fname.Close

   set fname=nothing
   set fs=nothing
%>
   

Dosya Silmek

Bunun için DeleteFile( dosya ) özelliğinden faydalanılır:

Aşağıdaki kodda FileSystemObject yardımıyla "C:\test.txt" dosyasını yarattık. Sonra IF fs.FileExists( dosya ) THEN ile dosyanın var olması koşulunu ekledik. Dosya var isefs.DeleteFile( dosya ) özelliğini çalıştırarak dosyayı silmesini söyledik.

<%
   dim fs
   set fs=Server.CreateObject("Scripting.FileSystemObject")

   fs.CreateTextFile("c:\test.txt",True)

   if fs.FileExists("c:\test.txt") then
     fs.DeleteFile("c:\test.txt")
   end if

   set fs=nothing
%>
   

« ASP Include

Birden Fazla Dosyayı Derlemek

Tek bir ASP belgesi birden fazla sayfayı kullanarak hazırlamak mümkün. Bu sayfalar düz HTML olabileceği gibi ASP kodlarından da oluşabilir. Bunun için kullandığımız komut hazır kod ise: #include

Şimdi C:\Inetpub\wwwroot dizininde aşağıda belirtilmiş isimlerde ve içerikte 3 dosya oluşturalım:

ana.asp

ust.inc

alt.inc

Dosyaları oluşturup tarayıcımıza http://localhost/ana.asp yazdığımızda aşağıdaki şekilde göründüğünü göreceğiz:

Ana Sayfamız
Sitemize Hoş Geldiniz!

Şu Anda Saat:
15.02.2012 22:02:09
   

Görüldüğü üzere ANA.ASP dosyamız 2 dosya ile birlikte tek bir ASP belgesi oluşturdu. Dosya uzantısı olan ".inc" yerine farklı bir uzantı da kullanılabilir. Bir ASP dosyasında başka bir ASP dosyasından faydalanmak istiyorsak eklememiz gerek kod sadece:

HTML Kodu

<!--#include file="dosya.uzanti"-->
   

"dosya.uzanti" burada yararlanacağımız dosyanın adıdır.

Session (oturum) Nedir?

Tıpkı Çerezler (Cookies) gibi Sessionlar da sayfanızı kullananlar hakkında bilgi depolar. Ancak çerezden farklı olarak bu bilgiler kullanıcının bilgisayarında değil web sunucusunda yer alır.

Tabiki her tarayıcı farklı bilgiler yollayacağı için her zaman bu bilgileri kullanabilmek mümkün değil. Örneğin bir sitede işlem yapıp tarayıcıyı kapattığınızda ve yeniden açtığınızda sunucu sizi tanımayabilir.

İşte bu durumda sizi daha iyi tanıyabilmek için ASP aynı zamanda sizin bilgisayarınıza Cookie (çerez) de gönderir.

Her session bilgisinin bir geçerlilik süresi vardır. Bu süre dolduğunda otomatik olarak kullanıcı bilgileri geçersiz kabul edilecektir.

Kısacası Session, kullanıcı hakkında bilgi içeren verilerdir.

Nasıl Oturum Başlatılır?

Oturumun ne kadar süreyle geçerli olacağını Session.Timeout = (dakika) şeklinde belirtiriz. Sonra, oturum bilgisi olarak saklanacak verileri kullanmaya başlarız.

<%
 Session.Timeout = 5

 Session("uye") = "Donald Duck"
%>
   

Oturum, belirlediğimiz zaman aşımı süresinin ardından geçersiz olacaktır ve bilgiler erişilemeyecektir. Ayrıca oturumu Session.Abandon komutu ile de anında kapatabiliriz.

<%
 Session.Abandon
%>
   

Oturum Bilgisi Eklemek ve Kullanmak

Çerezlerde yaptığımız gibi parantez içerisine değişken adı yazılır ve bir değer verilir.

Aşağıdaki kodu yazıp çalıştıralım. Bu kod ile iki session değeri ekledik "username" olan değişkenin değeri "Donald Duck", "age" olan değişkenin değeri "50":

<%
   Session("username") = "Donald Duck"

   Session("age") = 50
%>
   

Sonra herhangi bir ASP dosyasına aşağıdaki kodu yazıyoruz. Ve bizi hatırladığını görüyoruz!

   Hoş Geldin <% Response.Write( Session("username") ) %>!
   

Oturum Bilgisini Silmek

Session.Contents.Remove("anahtar") şeklinde tek bir oturum bilgisi silinebilir. Örneğin aşağıda uye oturum bilgisini belirleyip sonra kaldırmasını sağladık:

<%
   Session("uye") = "Benim Adım Aşk"

   Session.Contents.Remove("uye")
%>
   

Eğer tüm oturum bilgilerini silecek olursak Session.Contents.RemoveAll kodunu kullanmamız yeterli olacaktır.

Cookie (Çerez) Nedir?

Bir kullanıcı hakkında bilgi içeren küçük dosyalar. Sunucu tarafından oluşturulan bu dosyalar kullanıcının bilgisayarında saklanır ve kullanıcı ile ilgili bilgiler içerir. Bir tarayıcıda site açıldığı zaman çerezlerdeki bilgiler tarayıcı tarafından sunucuya gönderilir ve böylelikle sunucu kullanıcı bilgisine ulaşır.

Cookie Nasıl Oluşturulur?

Bunun için Response.Cookies("degisken") = "deger" yapısı kullanılır. Aşağıda "isim" adında bir değişken oluşturup içine "Murat Eliçalışkan" değerini koyuyoruz.

<%
 response.cookies("isim") = "Murat Eliçalışkan"

 response.write( "Adınız: " & request.cookies("isim") )
%>
   

Çalıştırdığımızda bir çerez bilgisi ekrana yazdırılacaktır

Adınız: Murat Eliçalışkan
   

Bir çerezin geçerli olduğu süreyi "Expires" özelliği ile belirtebiliriz. O süreyi geçmiş çerezler geçersiz sayılacaktır. Örneğin aşağıda çerezimiz 10 gün kadar geçerli olacak şekilde ayarlandı:

<%
 response.cookies("uye") = "Yeni Üye"

 response.cookies("uye").Expires = Now + 10
%>
   

Bir Çerez İçin Alt Değişkenler Oluşturmak

Bir çerez içerisine birden fazla değişken ekleme olanağımız vardır. Bunun için ilk parantezden sonra yeni bir parantez açarız ve alt değişkenin adını yazarız.

<%
   Response.Cookies("uye")("ad") = "Murat"
   Response.Cookies("uye")("soyad") = "Eliçalışkan"
   Response.Cookies("uye")("ulke") = "Türkiye"
   Response.Cookies("uye")("yas") = "28"
%>
   

Yukarıdaki kodu yazıp çalıştırıp tamamen silip aşağıdakini yazarak bilgisayarın kaydettiklerini görelim:

<%
For Each x in Request.Cookies
  Response.write("<p>")
  if Request.Cookies(x).HasKeys then
    For each y in Request.Cookies(x)
      Response.write(x & ":" & y & "=" & Request.Cookies(x)(y))
      Response.write("<br />")
    Next
  Else
    Response.Write(x & "=" & Request.Cookies(x) & "<br />")
  End if
  response.write "</p>"
next
%>
   

Tarayıcınız (browser) Cookie destekliyse aşağıdaki şekilde sonuç görüntülenecektir:

uye:ad=Murat
uye:soyad=Eliçalışkan
uye:ulke=Türkiye
uye:yas=28

Kullanıcıdan formlar yoluyla bilgi almak için ASP'yi kullanabiliriz. HTML Formlarında yöntem (method) olarak GET belirtilmişse Request.QueryString, POST belirtilmişse Request.Form değerlerini kullanırız. Şimdi bunları tek tek ve birer örnekle görelim:

GET Metoduyla Veri Almak

GET Metodu verileri adres satırında yer alması yoluyla alır. Burada dosya adına eklenmiş bir soru işareti (?) sonrasında değişken=değer şeklinde veriler yer alır. Birden fazla veri kullanırken aralara ve (&) işareti getirilir.

Aşağıdaki örnekte HTML bir form oluşturduk ve bu form gönderildiğinde yine aynı dosya olan "form.asp" dosyasına verileri GET metodu ile gönderecektir. if not isempty( Request.QueryString("ad") ) Then ile değerin var olup olmadığını kontrol ettikten sonra, değer var ise "Hoş Geldin ad soyad" şeklinde yazılmasını sağlayacaktır.

<form method="get" action="form.asp">
   Adınız: <input type="text" name="ad" /><br />
   Soyadınız: <input type="text" name="soyad" /><br /><br />
<input type="submit" value="Gönder" />
</form>

<%
   if not isempty( Request.QueryString("ad") ) Then

      ad = Request.QueryString("ad")
      soyad = Request.QueryString("soyad")

      Response.Write "Hoş geldin " + ad + " " + soyad

   end if
%>
   

Örneğin yukarıdaki formu isim Murat, soyad Eliçalışkan yazarak gönderdik. Bu durumda adres satırıform.asp?ad=Murat&soyad=Eliçalışkan şeklinde görülecektir. İşte bu GET metodu yoluyla veri aldığımızı gösterir.

POST Metoduyla Veri Almak

POST Metodu verileri adres satırında görülmeden gönderir ve buradaki değerleri alabilmek içinRequest.Form("nesne") kullanılır.

Aşağıdaki örnekte yukarıdaki formu bu kez method="post" yazarak POST metoduyla hazırladık. Gönder butonuna basıp formu gönderdiğimizde form.asp dosyasına verileri gönderir. Bu kez POST metodu kullanıldığı için verileri Request.Form("nesne") yoluyla alırız.

<form method="post" action="second.asp">
   Adınız: <input type="text" name="ad" /><br />
   Soyadınız: <input type="text" name="soyad" /><br /><br />
<input type="submit" value="Gönder" />
</form>

<%
   if not isempty( Request.Form("ad") ) Then

      ad = Request.Form("ad")
      soyad = Request.Form("soyad")

      Response.Write "Hoş geldin " + ad + " " + soyad

   end if
%>
   

Formu gönderdiğimizde adres satırı yine form.asp'dir. Ancak verilerle işlem yapabilmekteyiz.

Fonksiyonlar Hazırlamak

Fonksiyonlar sürekli yaptığımız eylemleri bizim için hazır kod haline getirirler. ASP'de kendimize bir fonksiyon yazmak istersek VBSCRIPT kodlarından faydalanabiliriz. Bunlar SUB fonksiyon_adı (değişkenler) ile başlayıp END SUB ile biter.

Örneğin ona verdiğimiz iki sayıyı çarpan ve sonucu ekrana yazdıran bir fonksiyon hazırlayalım:

<%
   SUB Carp( sayi1, sayi2 )
      Response.Write sayi1 * sayi2
   END SUB
%>
   

Şimdi hazırladığımız fonksiyonu kullanalım ve 4 ile 8'i çarpmasını söyleyelim:

<%
   Carp 4, 8

   SUB Carp( sayi1, sayi2 )
      Response.Write sayi1 * sayi2
   END SUB
%>
   

Çalıştırdığımızda aşağıdaki şekilde görünecektir:

32
   

Hazırladığımız fonksiyon başlangıcından sonuna ASP tarafından direkt olarak bakılmayacaktır. Sadece kullanıldığı zaman işlevsel olacaktır.

ASP Fonksiyonları

VBSCRIPT fonksiyonlarının tamamını ASP'de kullanabiliriz. Bunlardan en sık kullanılanlar:

Alfasayısal (String, Kelime) Fonksiyonları

LCase( kelime ) : Harfleri küçültür. LCase( "KELİME" ) yazıldığında çıkan sonuç "kelime" olacaktır.

UCase( kelime ) : Harfleri büyültür. UCase( "kelime" ) yazıldığında çıkan sonuç "KELİME" olacaktır.

LTrim( kelime ) : Soldaki boşluğu siler. LTrim( " Kelime " ) yazıldığında çıkan sonuç "Kelime " olacaktır.

RTrim( kelime ) : Sağdaki boşluğu siler. RTrim( " Kelime " ) yazıldığında çıkan sonuç " Kelime" olacaktır.

Trim( kelime ) : Hem sağdaki hem soldaki boşluğu siler. Trim( " Kelime " ) yazıldığında çıkan sonuç "Kelime" olacaktır.

Len( kelime ) : Verilen kelimenin karakter sayısını verir. Len( "Ankara" ) yazıldığında çıkan sonuç 6 olacaktır.

Left( kelime, uzunluk ) : Uzunluk değeri kadar soldan karakteri alır. Left( "Sivrihisar", 5 ) yazıldığında çıkan sonuç "Sivri" olacaktır.

Right( kelime, uzunluk ) : Uzunluk değeri kadar sağdan karakteri alır. Right( "Sivrihisar", 5 ) yazıldığında çıkan sonuç "hisar" olacaktır.

Mid( kelime, basla, uzunluk ) : Kelimenin verilen başlama ve uzunluk değerlerine göre kısmını alır. Mid( "Adapazarı", 4, 5 ) yazıldığında çıkan sonuç "pazar" olacaktır. Burada 0 numara birinci karakteri temsil eder, dolayısıyla başlamasını istediğiniz karakterden 1 çıkararak belirtmelisiniz.

InStr( kelime, aranan_kelime ) : Bir kelimenin içinde başka bir kelime olup olmadığı, varsa kaçıncı karakterden başladığı hakkında bilgi verir. InStr( "Adapazarı", "pazar" ) yazdığımızda 4 sonucu verecektir. Ancak InStr( "Adapazarı", "pzr" ) yazarsak bulunmadığından 0 sonucunu verecektir.

Sayısal (Integer) Fonksiyonları

Abs( sayi ) : Mutlak değerini verir. Abs( -4 ) de sonuç olarak 4 çıkacaktır.

Sqr( sayi ) : Karekökünü verir. Sqr( 9 ) da sonuç olarak 3 çıkacaktır.

Int( sayi ) : Ondalıklı kısmı atar. Int( 4.22 ) de sonuç olarak 4 çıkacaktır.

Diğer Fonksiyonlar

CInt( kelime ) : Sayısal ifadeye dönüştürür. CInt( "42" ) de sonuç olarak 42 çıkacaktır.

CStr( sayi ) : Alfasayısal ifadeye dönüştürür. CStr( 42 ) de sonuç olarak "42" çıkacaktır.

CStr( sayi ) : Alfasayısal ifadeye dönüştürür. CStr( 42 ) de sonuç olarak "42" çıkacaktır.

Bir Veritabanına ASP Yoluyla Bağlanma

Bir ADO Bağlantısı yoluyla bağlantı sağlanır ve veritabanı işlemleri yapılır. Microsoft ADO, ActiveX Data Objects'in kısaltması ve bir Active-X bileşenidir. Veritabanına bağlanmak için kullanılan bir uygulama arayüzüdür.

Veritabanı Bağlantısını Açmak

ASP ile MySQL'e bağlanmak için bir ADO bağlantısı objesi yaratıyoruz. Sonra bağlantıyı ".Open" ile açıyoruz ve buraya bağlantı satırını yazıyoruz.

Bağlantı satırı bazı bilgiler içerir. Bunlar Driver, sürücü; SERVER, sunucu adresi; DATABASE, bağlanılacak veritabanı; PORT, bağlanılacak port; UID, veritabanı kullanıcı adı; PASSWORD, veritabanı kullanıcı şifresidir.

Bu iki satırı yazarak bağlantı satırımız doğruysa bağlantıyı sağlamış olacağız:

<%
   Set Baglanti = Server.CreateObject( "ADODB.Connection" )
   Baglanti.Open "Driver={MySQL ODBC 3.51 Driver};
      SERVER=localhost;
      DATABASE=deneme;
      PORT=3306;
      UID=root;
      PASSWORD=sifre;"
%>
   

MySQL'de İşlem Yapmak

MySQL'de tek satırlık sorgu yapmak için bağlantı objesi üzerinde ".Execute" özelliğinden faydalanırız. Aşağıdaki örnekte uyeler tablosuna bir veri eklenmektedir.

<%
   Baglanti.Execute "INSERT INTO uyeler (uye) VALUES('Hasan');"
%>
   

Veritabanından Bilgi Almak

Bir veya daha fazla veri almak için yine ".Execute" özelliğinden faydalanırız. Ancak bu kez bunu bir değişken gibi göstererek, değişken içindeki verileri DO WHILE vb. kullanarak elde ederiz.

<%
   Sorgu = "SELECT uye FROM uyeler ORDER BY id;"
   Set Kayit = Baglanti.Execute( Sorgu )

   If Kayit.eof and Kayit.bof Then
      Response.Write "» (Kayıt Yok)<br />"
   Else
      DO WHILE Not Kayit.Eof
         Response.Write "» " & Kayit("uye") & "<br />"
         Kayit.movenext
      LOOP
   End if%>
   

Yukarıdaki kodu çalıştırdığımızda "SELECT uye FROM uyeler ORDER BY id" komutuyla uyeler tablosundaki uye sütunlarını kaydedecektir. Eğer hiçbir sonuç bulamazsa "Kayit.EOF" ve "Kayit.BOF" gerçekleşmiş olacağından kayıt yok mesajı verecektir. Ancak varsa DO WHILE NOT Kayit.EOF ile LOOP arasındakileri sürekli tekrarlayacaktır. "Kayit.MoveNext" ise bir sonraki kayda geçmesini sağlayacaktır.

Veritabanı Bağlantısını Kapatmak

Açtığımız veritabanı bağlantısını kullanıp işlerimizi hallettikten sonra ".Close" özelliği ile bağlantıyı kapatıyoruz.

<%
   Baglanti.Close
%>
   

Belirlenmiş bir değişkene bir sayıdan başka bir sayıya kadar değer vererek döndürür.

Aşağıdaki örnekte "sayi" değişkenine 1 den 10'a kadar değer verip ekrana yazdıracaktır.

<%
   For sayi = 1 to 10

   Response.Write sayi & "<br>"

   Next
%>
   

Çalıştırılırsa aşağıdaki şekilde sonuç verir:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
   

Değişken Değerini Atlamalı Saydırmak

Kodun sonuna STEP "sayı" eklenerek atlamalı olarak değişkene değer vermesi sağlanabilir.

Aşağıdaki örnekte "sayi" değişkenine 1 den 10'a kadar ikişer atlamalı değer verip ekrana yazdıracaktır.

<%
   For sayi = 1 to 10 STEP 2

   Response.Write sayi & "<br>"

   Next
%>
   

Çalıştırılırsa aşağıdaki şekilde sonuç verir:

1
3
5
7
9
   

Geriye Doğru Saydırmak

STEP'den sonra negatif değer verip sayıları büyükten küçüğe de saydırmamız mümkün.

Aşağıdaki örnekte "sayi" değişkenine 10 den 1'e kadar değer verilip geriye doğru saydırılacaktır.

<%
   For sayi = 10 to 1 STEP -1

   Response.Write sayi & "<br>"

   Next
%>
   

Çalıştırılırsa aşağıdaki şekilde sonuç verir:

10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
   

For Each Kullanımı

Bir dizenin bütün elemanlarını üzerinde sırasıyla işlem yapacaksak For Each (değişken) in (dize değişkeni) şeklinde kod kullanabiliriz.

Aşağıdaki örnekte 4 üyesi olan bir dize "Dim Dize(4)" yazılarak oluşturulup bunlara ayrı ayrı değerler verilip ekrana FOR EACH kodu ile yazdırılmıştır. Burada "nesne" değişkeni dizenin 0'dan 3'e kadar tüm değerlerini sırasıyla alacaktır.

<%
   Dim Dize(4)

   Dize(0) = "Ali"
   Dize(1) = "Hasan"
   Dize(2) = "Mehmet"
   Dize(3) = "Osman"

   For Each nesne in Dize
      Response.Write nesne & "<br>"
   Next
%>
   

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

Ali
Hasan
Mehmet
Osman

Belli bir koşul sağlanana kadar aynı işlemleri tekrar eder.

Aşağıdaki örnek kodda "sayi" değişkeni 10'dan küçük olduğu sürece LOOP'a kadar olan kısım tekrar tekrar okunacaktır.

<%
   sayi = 0

   Do While sayi < 10

   response.write( "Sayı: " & sayi & "<BR>" )
   sayi = sayi + 1

   Loop
%>
   

Kodu çalıştırırsak aşağıdaki şekilde sonuç verir:

Sayı: 0
Sayı: 1
Sayı: 2
Sayı: 3
Sayı: 4
Sayı: 5
Sayı: 6
Sayı: 7
Sayı: 8
Sayı: 9
   

SELECT - CASE Kullanımı

Bir değişkenin değerine göre işlem yapmasını sağlarız.

Aşağıdaki örnek kodda "sayi" değişkenine 3 değerini verdik. Sonra SELECT CASE ile bu değişkenin durumuna göre ekrana bir yazı yazdırmasını sağladık. Eğer verdiğimiz sayı CASE ile belirtilmemişse CASE ELSE kısmındaki kod çalışacaktır.

<%
   sayi = 3

   Select Case sayi

   Case 1
   Response.write ("Sayım 1")

   Case 2
   Response.write ("Sayım 2")

   Case 3
   Response.write ("Sayım 3")

   Case Else
   Response write ("Sayım 3'ten büyük!")

   End Select
%>
   

Kodu çalıştırırsak aşağıdaki şekilde sonuç verir:

Sayım 3
   

Sayfaya Tarih ve Saat Ekleme

Şu anki tarih ve saati belgemize eklemenin en kolay yolu Now kodunu kullanmaktır. Bu kod bize Gün.Ay.Yıl Saat:Dakika:Saniye şeklinde zamanı verecektir.

Ayrıca Date ve Time kodlarını kullanarak da tarih ve saati ekrana yazdırabiliriz. Date(), şu andaki tarihi bize verirken Time() saati saat:dakika:saniye şeklinde verir.

Aşağıdaki örnek kod bize şu andaki zamanı GG/AA/YYYY SS:DD:SS şeklinde verecektir:

<%
   Response.Write Now

   Response.Write Date & " " & Time
%>
   

Çalıştırırsak:

12.02.2012 15:05:04 ' Now komutu ile

12.02.2012 15:05:04 ' Date ve Time komutları ile
   

Tarih ve Saati Biçimlendirmek

FormatDateTime() fonksiyonu tarih ve saatin gösterilme biçimini değiştirmemizi sağlar. Bu fonksiyonda parantez içine iki değer yazılır, biri tarih diğeri ise gösteriliş biçimi ayarıdır.

<%= FormatDateTime(Date) %<br>
<%= FormatDateTime(Date, vbGeneralDate) %><br>
<%= FormatDateTime(Date, vbLongDate) %><br>
<%= FormatDateTime(Date, vbShortDate) %><br>
<%= FormatDateTime(Now, vbLongTime) %><br>
<%= FormatDateTime(Now, vbShortTime) %><br>
<%= FormatDateTime(Now) %><br>
   

Çalıştırırsak kodlar sırasıyla aşağıdaki şekilde tarih ve saati gösterecektir:

12.02.2012
12.02.2012
12 Şubat 2012 Pazar
12.02.2012
15:39:17
15:39
12.02.2012 15:39:17
   

Sadece Yıl, Ay, Gün, Saat, Dakika,
Saniye Bilgisi Almak

ASP'deki YEAR(), MONTH(), DAY(), HOUR(), MINUTE(), SECOND() fonksiyonları bize kullanılan tarihin verilerini verecektir.

Aşağıdaki örnek kodda "today" bir değişkendir ve Now ile belirttiğimiz şimdiki tarihi kaydetmiştir. Kaydettiğimiz bu değişkeni yukarıda anlatılan kodlarda kullanarak aşağıdaki sayılar elde edilmiştir.

<% today = Now %>

<%= Day( today ) %><br>
<%= Month( today ) %><br>
<%= Year( today ) %><br>
<%= Hour( today ) %><br>
<%= Minute( today ) %><br>
<%= Second( today ) %><br>
   

Çalıştırırsak:

12
2
2012
15
48
16
   

Bazı durumların gerçekleşip gerçekleşmemesine bağlı olarak işlem yapmamızı sağlayan bu komutlarda "Eğer bir koşul sağlanıyorsa" anlamı vardır. Koşul cümlesine göre işlem yapılır.

IF, ELSEIF, ELSE ve END IF

IF ... THEN eğer koşul sağlanmışsa, ELSEIF ... THEN bir önceki koşul sağlanamamışsa farklı bir koşul tanımlamak için, ELSE önceki hiçbir koşullar sağlanamamışsa dikkate alınır ve END IF ile komut bitirilir.

Aşağıdaki örnekte "sayi" değişkeni 4 değeriyle belirtilmiş ve IF ... END IF aralığında sayının 5'ten küçük, 5'ten büyük olup olmadığı denetlenmiş, hiçbiri değilse 5 olduğuna karar verilmiştir. Buna göre de ekrana yazı yazdırılacaktır.

<%
sayi = 4

if sayi < 5 then
   Response.Write "Sayım 5'den küçüktür."
elseif sayi > 5 then
   Response.Write "Sayım 5'den büyüktür."
else
   Response.Write "Sayım 5'e eşittir."
end if
%>
   

Aşağıdaki şekilde sonuç verir:

Sayım 5'den küçüktür.
   

Tek bir koşul denetlenecekse THEN'den sonraya yapılacak işlem yazılarak END IF kullanılmadan da komut çalıştırılabilir.

<%
sayi = 5

if sayi = 5 then Response.Write "Sayım 5'e eşittir."
%>
   

Aşağıdaki şekilde sonuç verir:

Sayım 5'den küçüktür.
   

Koşul Cümlelerinde Kullanılan
ASP İşleçleri (Operatörleri)

Koşul cümlelerinde aşağıdaki işleçler kullanılır.

Operator	Açıklama
=	Eşittir
<	Büyüktür
>	Küçüktür
=<	Büyük veya eşittir
=>	Küçük veya eşittir
<>	Eşit değildir

Her programlama dilinde olduğu gibi ASP'de de değişkenlerle çalışmaktayız. Bu değişkenler alfasayısal (cümle, kelime, harf ve sayılar) ya da sayısal olabilir. Şimdi bunları birer örnekle görelim:

Alfasayısal (String) Değişkenler

Bu değişkenler harf ve rakamlar içeren değişkenlerdir.

Alfasayısal değişkenler ve (&) ya da artı (+) işareti ile birbirine bağlanırlar.

<%
   kelime = "Murat!"

   Response.Write "Benim adım " & kelime
%>
   

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

Benim adım Murat!
   

Sayısal (Integer) Değişkenler

Bu değişkenler sayı içeriren değişkenlerdir.

Sayı içeren değişkenler üzerinde matematiksel işlemler yapılabilir. Bunlar: Toplama (+), çıkarma (-), çarpma (*), bölme (/) ve bölümünden kalanı bulma (mod).

<%
   sayi = 2

   Response.Write sayi + 3
%>
   

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

5
   

Ondalıklı sayıları kullanırken nokta (.) ile ayırıyoruz.

<%
   sayi1 = 1.4
   sayi2 = 3.2

   Response.Write sayi2 - sayi1
%>
   

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

1,8
   

Dize (Array) Değişkenler

Bu değişkenler Dim kullanılarak önceden tanımlanırlar ve birden fazla aynı türden değişken barındırabilirler.

Aşağıdaki örnekte 4 üyesi olan bir dize "Dim Dize(4)" yazılarak oluşturulup bunlara ayrı ayrı değerler verilip ekrana FOR EACH kodu ile yazdırılmıştır:

<%
   Dim Dize(4)

   Dize(0) = "Ali"
   Dize(1) = "Hasan"
   Dize(2) = "Mehmet"
   Dize(3) = "Osman"

   For Each nesne in Dize
      Response.Write nesne & "<br>"
   Next
%>
   

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

Ali
Hasan
Mehmet
Osman

ASP Kodları Kullanabilmek İçin

Kaynak kodumuza <% yazıp ASP kodlarını yerleştiriyoruz, ASP derleyicisinden çıkmak içinse %>kullanıyoruz. Böylelikle ASP kodlarımız derleyici tarafından okunabiliyor.

Şimdi ASP kullanarak sayfaya Merhaba Dünya! yazdıralım:

<%
   Response.Write " Merhaba Dünya! "

   Response.Write " Ben ASP Öğreniyorum "
%>
   

Bu kodu sonu .asp ile biten bir dosyaya kaydedip web dizinimize atalım ve çalıştıralım. Aşağıdakinin yazıldığını göreceğiz:

Merhaba Dünya! Ben ASP Öğreniyorum
   

Yukarıda Response.Write ekrana yazı yazdırmamız için gerekli koddur. Response.Write'dan sonra ekrana yazdırılacak yazı yazılır. Bu yazıyı ister direkt (") işareti ile başlayıp yazarız, ister parantez içine alarak. İkisi de aynı işi görüyor.

HTML Kodları Arasında Kullanmak

Tüm belgede ASP kodu yazabileceğimiz gibi sadece belli bir yerde de kullanabiliriz. Böyle durumda HTML kodlarının arasına ASP kodlarını yazıyoruz.

<html>
<head><title>Sayfam</title></head>
<body>
<font size="4">
<%
   Response.Write " Merhaba Dünya! "
%>
</font></body></html>
   

Response.Write'ın Kolay Kullanımı

Sadece yazı yazdırma amaçlı bir kod açtığımızda yüzde (%) işaretinden hemen sonra eşittir (=) koyarak ekrana yazdırma işlemini kolaylıkla yapabiliriz.

<%= "Merhaba Dünya!" %>
   

Şu şekilde görünecektir:

Merhaba Dünya!
   

Tırnak İşareti Kullanımı

Alfasayısal (string) değerleri yazarken tırnak (") işareti kullanmamız gerekebilir. Bu durumda kaçış işareti olarak yine tırnak işaretini kullanabiliriz.

<%
   Response.Write "Sonra ""İstanbul Sokakları"" şarkısı çaldı."
%>
   

Aşağıdaki şekilde görünecektir:

Sonra "İstanbul Sokakları" şarkısı çaldı
   

Kodlar Arasına Açıklama Yazmak

Bazen, kodlar ile ilgili bir bilgi ya da hatırlatma eklememiz gerekebilir. Bu durumda üst ayraç (') kullanarak açıklama yazabiliriz. Bu yazdıklarımız derleyici tarafından görülmez.

<%
   ' Burada açıklama gelecek.
%>